HDP’ye kapatılma istemi ile dava açılması kararının akabinde vatandaşlar partilerin kapatılma sürecinin nasıl işlediğini merak etmeye başladı.
Siyasi Partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanıyor.
Pekala, Parti kapatma nasıl yapılır? Siyasi Parti Kapatma Kanunu’na dair ayrıntılar..
SİYASİ PARTİLER NASIL KAPATILIR?
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca, bir siyasi partinin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde açılan davalarda, “ceza davası” prosedürü izleniyor.
Siyasi partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanıyor.
Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin tartısına nazaran ilgili siyasi partinin devlet yardımından kısmen yahut büsbütün mahrum bırakılmasına karar verebiliyor.
PARTİ KAPATILMA SÜRECİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından açılan dava üzerine Mahkeme, bir siyasi partinin Anayasa’nın 69. hususunda sayılan hallerden dolayı kapatılmasına yahut dava konusu fiillerin yüküne nazaran devlet yardımından kısmen ya da büsbütün mahrum bırakılmasına, toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğuyla yani 15 üyenin 10’unun oyuyla karar veriyor.
Siyasi partilerin kapatılmasına ait davalar, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun davanın mahiyetine uygun kararları uygulanmak suretiyle evrak üzerinden Genel Heyetçe inceleniyor ve kesin karara bağlanıyor.
SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMA NEDENLERİ
1982 Anayasası’ndan sonra yürürlüğe giren 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nda (SPK) Anayasa’da sayılan kapatma nedenlerinin yanında öteki birtakım kapatma nedenleri düzenlemiştir.
Hukukumuzda siyasi parti kapatmaları yalnızca Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu’na nazaran değil mahkeme kararı, kanun ve kurul kararıyla da siyasi partiler kapatılmıştır.
ANAYASANIN 68. UNSURU
Bir siyasi partinin tüzüğü ve programının Anayasanın 68.’inci hususunun dördüncü fıkrası kararlarına ters bulunması halinde temelli kapatma kararı veriliyor.
Anayasanın 68. Unsurunun dördüncü fıkrası ise şöyle:
“Siyasi partilerin tüzük ve programları ile aksiyonları, devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti prensiplerine, millet egemenliğine, demokratik ve laik Cumhuriyet unsurlarına alışılmamış olamaz; sınıf yahut zümre diktatörlüğünü yahut rastgele bir tıp diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; kabahat işlenmesini teşvik edemez.”
Kapatma nedenlerinden başka ikisi ise bir siyasi partinin:
• Anayasa’nın 68. hususunun dördüncü fıkrasına ters aksiyonların işlendiği odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesi’nce tespiti,
• Yabancı devletlerden, milletlerarası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve hukuksal bireylerden maddi yardım almasıdır.
