Bebeklerin başındaki kıkırdakların, olması gereken vakitten erken kapanmasıyla oluşan kafatası form bozukluklarına kraniosinostoz ismi veriliyor. Kraniosinostoz, beynin büyümesini engelleyerek gelişim sorunlarına ve işlev kayıplarına yol açabiliyor. Bu tablonun erken devirde fark edilerek gerekli müdahalelerin yapılması, çocuğun zihinsel gelişimi açısından büyük değer taşıyor. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Enis Kuruoğlu, husus hakkında kıymetli bilgiler verdi.
“ERKEN KAYNAYAN KEMİĞİN BULUNDUĞU TARAF GELİŞEMEZ”
Beyin ve Hudut Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Enis Kuruoğlu, bebeklerde kafatasının erken kapanması konusunda bilgi verdi. Dr. Kuruoğlu, “Kafatası 5 adet kemikten oluşur ve bu kemikler ‘sütür’ ismi verilen oynamaz eklemlerle birleşir. Yeni doğan bebekte bu kemikler birbirinden başkadır. Sütürler beynin gerekli formda büyüyebilmesi için bir yaşına kadar açık kalırlar. Bu sayede beynin en süratli geliştiği birinci bir yaş ve sonrasındaki çocukluk devrinde kafatası beynin gelişimine nazaran hal alır. Baş kemiklerinin kimilerinin erken kaynaması sonucu oluşan Kraniosinostoz denilen durumda kafatasının büyümesi bozulur. Erken kaynayan kemiğin bulunduğu taraf gelişemez. Oluşan form bozukluğunun yanı sıra gelişmekte olan beyinde sıkışıklık ve baskı meydana gelir. Bu da gelişim geriliğine sebep olabilir. Bebeğin baş kemiklerinin erken kapanması sonucu oluşan Kraniosinostoz kaynayan kemiklere nazaran farklılık gösterebilir. Bir sütür erken kapandığında bir kafatası form bozukluğu oluşur. Hastalarda göz etrafında ve yüzlerinde baş tabanındaki sütürlerin erken kapanmasından ötürü hal değişiklikleri oluşur. Olağanda doğumda açık olan ve çoklukla doğum sonrası 4 yaşa kadar da açık olan baş kemiklerinin erkenden kapanması bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Erken sütür kapanması, bebek beyninin büyümesi için kâfi alanın azalmasına neden olur” dedi.
DOĞUMDAN SONRA FARKEDİLEBİLİYOR
Teşhis konulması hakkında bilgi veren Kuruoğlu, “Anne karnında teşhis koymak zordur. Bu devirde detaylı ultrason uyarıcı olabilir. Genelde teşhis doğumdan sonra konur. Aile yahut çocuk tabibi birçok vakit çocuğun baş biçim bozukluğunu yahut bıngıldağının erken kapandığını fark eder. Bebeklerin yüzlerinde asimetrik bir manzara, bilhassa de göz ve kafatası halinde sıra dışı bir görünüm gözlemlenir. Doğum sonrası kraniosinostozun kesin tanısı baş grafileri ve üç boyutlu tomografi ile konur. Sendromik durumlarda magnetik rezonans (MR) görüntüleme ve tetkiklerde gerekir. Teşhis konulduktan sonra hastalığın izole yahut sendroma eşlik edip etmemesi kıymetlidir. Hastalığın izole olduğu durumlarda cerrahi teknikle tedavide yüksek oranlı muvaffakiyet elde edilmektedir. Lakin hastalık sendromik ise beyin gelişimi çok ağır etkilenebilir. Bu nedenle teşhis yahut şüphelenme sonrasında; bebeğin el ve ayak incelemesi, fetal beyin MR incelemesi, bebeğin baş içi yapıların incelenmesi, genetik uzmanı konsültasyonu, bebeğin kalbinin incelenmesi, beyin cerrahisi uzmanı konsültasyonu, aile kıssası varsa yahut sendromik ise amniosentez yapılması gerekmektedir” diye konuştu.
Doç. Dr. Enis Kuruoğlu, tedavi seçenekleri hakkında şunları söyledi: “Anne karnında tedavisi mümkün değildir. Lakin doğum sonrası beyin cerrahisi tarafından kıymetlendirilerek cerrahi müdahale yapılabilmektedir. Şayet sütürlerde kapanma yani kemiklerde kaynama olmadan biçim bozukluğu varsa bu çocuklar bireye özel üretilen kask kullanılarak tedavi edilebilir. Sütürler kapandıktan sonra kemikler kaynadıysa cerrahi tedavi gerekir. Cerrahi müdahale genelde 3 ay ile 1 yaş ortasındaki bebeklere yapılır. Cerrahi tedavi hem kozmetik nedenlerle, hem de beyin baskısının rahatlatılarak gelişimin geri kalmaması için yapılır. Cerrahi tedavi açık ve kapalı (endoskopik) olarak iki metotla yapılabilir. Cerrahide kaynayan kemikler birbirinden ayrılır. Birtakım durumlarda ameliyattan sonrada kask takmak gerekir. Nadiren takiplerde tekrar ameliyat gerekebilir. Ameliyattan sonra hastanın hayati işlevleri ve kan istikrarı yakından takip edilmelidir. Hastanede hastalar ekseriyetle bir gün kaldıktan sonda taburcu edilmektedir. Ameliyattan sonra kask kullanılacaksa ön ve geride baş büyümesini engellen yanlara büyümeye müsaade verecek formda kask kullanılmalıdır. Uzun yıllar takibi yapılmalıdır.”
