Türk siyasi tarihinde “postmodern darbe” olarak bilinen 28 Şubat’ın üzerinden 24 yıl geçti.
Devrin Başbakanı Necmettin Erbakan’ın istifasını getiren, bin yıl süreceği tez edilen ve “demokrasiye balans ayarı yapıldı” formunda lanse edilen 28 Şubat’ın üzerinden yıllar geçmesine karşın toplumsal, siyasal ve hukukî alanda oluşturduğu darbeler hala zihinlerde tazeliğini koruyor.
“REFAH PARTİSİ’NİN BİRÇOK BELEDİYEYİ ALMASI RAHATSIZLIK OLUŞTURDU”
28 Şubat’a giden süreci kıymetlendiren eski Başbakan ve devrin Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, 1995’in sonlarına gerçek ekonomik zahmetlerin, terörün tırmandığını hatırlatarak, “kartel” olarak nitelendirdiği medya ile Gümrük Birliği’nden rahatsız olan iş dünyasının kendisine karşı bir klik oluşturduğunu söyledi.
Çiller, bütün bunların yanında Refah Partisi’nin İstanbul dahil birçok belediyeyi almış olmasından bir rahatsızlık oluştuğunu vurgulayarak, şunları anlattı:
“Refah Partisi’nin gelmesi istenmiyordu. Bunun için adeta bir strateji oluşturuldu. Dendi ki, ‘Anavatan ile Hakikat Yol bir koalisyon kursun, hangisi daha yüksek oy alırsa başbakan o partiden olsun ki Refah Partisi ile koalisyon olmasın. Bu Türkiye’nin lehinedir ve bizim desteklediğimiz budur.’ Bunun üzerine çalışıldı.
“AZINLIK HÜKÜMETİ KURDUK”
Bütün baskılar bizim Anavatan Partisi ile koalisyon kurmamız içindi. Darbelerin, merkez sağı nasıl böldüğünü görmüştüm. Bu nedenle Anavatan Partisi ile koalisyon kurmak ve sağı birleştirmek istiyordum. Daha fazla milletvekilimiz olmasına karşın feragat ettik ve başbakanlığı Anavatan Partisi’ne verdik ve bir azınlık hükümeti kurduk.
Lakin tavanda yapılan birleşmenin, taban ve teşkilatlar tarafında da kabul edilmesi gerekiyordu. Fakat tabanda iki parti ortasında bütünleşme sağlanamadı. İki sağ partiyi birleştirmek istesem de yapılmasının güç olduğu çok açıktı. Anayol Hükümetini kurmanın kıymetli bir misyon olduğunu düşündüğüm için milletimin önünde, ‘Refah Partisi ile hükümet kurmayacağım.’ demiştim ve çok da samimiydim. Lakin işlemeyince, Refah Partisi ile bir koalisyon kurduk.”
“BANA VE ERBAKAN’A ‘ASKER AYAKTA’ BİLDİRİLERİ İLETİLDİ”
Tansu Çiller, Refah Partisi ile koalisyon kurulmadan evvel çeşitli ihtarlar, tehditler geldiğini lisana getirerek, “Sayın Cumhurbaşkanı Demirel tarafından bana ve Sayın Erbakan’a ‘Asker ayakta’ formunda iletiler iletilmeye başlandı. Hatta bu tehditler o denli boyutlara geldi ki evlatlarım, ailem hedefteydi. ‘Ne yapacaksanız bana yapın, ipim cebimde’ dedim.” halinde konuştu.
“REFAHYOL HÜKÜMETİ’NİN LAİKLİK ZIDDI HAREKETLERİ DESTEKLEDİĞİ ALGISI YAYILDI”
Refah Partili bir belediye lideri tarafından düzenlenen Kudüs Gecesi’nin akabinde Refahyol Hükümetince o liderin derhal vazifeden alındığını, gecede laiklik aykırısı konuşma yapan İran Büyükelçisi’nin ve İstanbul Başkonsolosu’nun hudut dışı edildiğini hatırlatan Çiller, buna karşın Refahyol Hükümeti’nin laiklik aksisi hareketleri desteklediği algısının yayıldığını kaydetti.
Bu algı üzerine kendisi de darbelerden büyük ziyan gören devrin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e gittiğini vurgulayan Çiller, şöyle konuştu:
“DEMİREL’İN DAYANAK OLACAĞINI DÜŞÜNDÜM”
“Demirel’in bize dayanak olacağını düşündüm ve kendisine, “Bu hükümetin laiklik tersi hangi hareketini görüyorsunuz?’ diye sordum. Tam biz bu mevzuyu görüşürken Sincan’dan tanklar geçti. Sayın Demirel’e, ‘Sincan’dan tanklar geçiyor, şayet bu hükümete bir ihtar ise bunun yasal bir desteği yoktur ve bir süreç yapılmak zorundadır. Bunun için de Devlet Denetleme Şurası’nın (DDK) mevzuyu araştırması ve yasal süreci başlatması lazım.’ dedim. Kendisi ise bana ‘Komuta zincirini bir daha bozdurmam.
Sen Güreş Paşa’yı bir sefer aldın, komuta zinciri bozuldu, senin aklında ne olduğunu biliyorum. Bu komuta zincirini bozdurmak yanlışsız olmaz’ dedi. Çünkü ben kumandanları almaktan bahsediyordum. Bunun üzerine Sayın Erbakan’a gittim. Kendisi çok kibar ve şık bir insandı. Millete hizmeti öncelikli gaye olarak almıştı. Her geldiğinde darbe oluyordu ve milleti mağdur etmek istemiyordu.
“ERBAKAN ASKERLE UZLAŞMAK İSTEDİ”
Askerle uzlaşmak istiyordu. Kendisine, ‘Bunu teftişe götürelim, yasal bir desteği yok’ dedim. O ise bana, ‘Bunu abartmadan geçirelim, askerler bizi severler, ülkeye de yeterli hizmetlerimiz oluyor. Bu hizmetler sekteye uğramasın.’ diye yanıt verdi. Biz bu işi geçiştirdik fakat geçiştirmeyle kapanacak bir husus değildi. Asker, ülkenin ve benim göz bebeğimdir lakin birtakım şeylere de ‘dur’ demek gerekir.”
“ERBAKAN İKTİDAR OLMAYACAK, OLURSA DA BİR BİÇİMDE DURDURMAK GEREKECEK”
Çiller, o periyotta kurulan Batı Çalışma Grubu’na değinerek, “Bu fişlenme bilgisi bize gelince birinci olarak Sayın Erbakan ile görüştük, sonra mevzuyu Sayın Demirel’e ilettik. Bunun bir darbenin hazırlığı olduğunu belirterek, araştırılmasını ve hususun DDK tarafından ele alınmasını, gerekirse ondan sonra Genelkurmay’a gönderilmesini lisana getirdim.
Sayın Demirel, ‘Asker esasen ayakta’ dedi. Sayın Erbakan da bir uzlaşma arıyordu. Fakat buna karşın Sayın Demirel, mevzuyu çabucak Genelkurmay’a gönderdi. 28 Şubat sürecine bakıldığında abartılar varsa bile vaktin ruhuna bu senaryo yazıldı. Yani Sayın Erbakan, iktidar olmayacak, olursa da bir halde durdurmak gerekecek.”diye konuştu.
“MİLLETİN OLMADIĞI YERDE BEN OLMAM”
Tansu Çiller, Necmettin Erbakan’ın istifasının akabinde hükümeti kurma misyonunun kendisine değil de Mesut Yılmaz’a verilmesini o devirde bir “Çankaya darbesi’ olarak nitelendirdiğini anımsatarak, şunları söyledi:
“Bu durum, ‘bizi üzmedi’ desem gerçek olmaz. Mesut Yılmaz’a misyon verilince bize geldi ve ‘Ben başbakan olmayabilirim, sen olabilirsin’ dedi. ‘Kim istiyor bizim koalisyonumuzu?’ diye sorduğumda, omuzlarını gösterdi yani apoletliler demek istedi. Kendisine ‘Milletin olmadığı bir yerde ben olmam’ dedim. Anasol-D hükümeti kuruldu sonunda. Bizim koyduğumuz isimle, ‘Derleme Toplama Partisi’ ile mecliste milletin iradesi ile oluşmuş çoğunluk azınlık haline getirildi, azınlık bir güç tarafından çoğunluk haline getirildi. Bir hükümet, hükümet edemez hale getiriliyor bu aslında darbenin tariflerinden bir tanesi.
“BU DEHŞET ÇOK YAYGIN BİR BİÇİMDE VARDI”
Bunu şayet kelepçe ile yaparsanız bu darbenin ta kendisi. Şayet bunu dehşet imparatorluğu, şantaj ve baskı ile kanırta kanırta yaparsanız, bunun ismi da darbedir. Milletin şuurunda ipe yürüyen bir Başbakanın son bakışı vardır. O bakış aslında yakın periyot siyasetin ve siyasetçinin şuurunda saplanmış bir hançerdir. O kaygı refleksi vatandaşta da vardır. ‘Darbe geliyor, askerin dipçiği geliyor’ algısı. Bu kaygı Meclis’te ve millette çok yaygın bir biçimde vardı. Milletvekilleri, ‘Refahyol’dan ayrılmazsak birebir şeyler bizim de başımıza gelecek’ korkusunu çok önemli biçimde hissetmişti.”
“REFAHYOL HÜKÜMETİ DEVAM ETSEYDİ…”
Çiller, tankların Sincan’da yürümesinin akabinde Necmettin Erbakan ile ortalarında geçen konuşmayı şöyle aktardı:
“Sayın Erbakan’a tavsiyem, ‘Biz, Genelkurmay Lideri’ni ve kuvvet kumandanlarını derhal misyondan almalıyız’ biçiminde oldu. O da, ‘Cumhurbaşkanı bunu imzalamaz’ dedi. Ben de ‘İmzalamasın lakin tarih önünde bunu yapalım. Millete bunu anlatalım.’ dedim. Sayın Erbakan, Meclis’ten seçim de çıkmayacağını belirterek, ‘Bizi kapatırlar’ dedi. Halbuki aslında süreç başlamıştı. İktisat yeterli gidiyordu yaklaşık yüzde 8 büyüme elde etmiştik, o yüzden Erbakan, ‘Sen başbakan ol ben istifa edeyim’ dedi. Meğer Refahyol Hükümeti devam etseydi bu bir hizmet kervanı olacaktı. Refah Partisi ile ahenk içinde çalışıyorduk. En muhafazakar bölümden en büyük demokratik açılımlar çıkıyordu. Bu ne kadar büyük bir uzlaşmayı, ayrışmadan bütünleşmeyi getirecekti. Bütün bunları Türkiye bir darbe ile kaçırmıştır.”
Tansu Çiller, 28 Şubat’ın bir koalisyon olduğunu, bu koalisyonun, medya, STK, iş dünyası, siyaset ve askeri ayağının bulunduğunu ve Amerika’nın, PKK’nın kurucusu terörist elebaşı Abdullah Öcalan’ı Bülent Ecevit’e teslim etmesiyle dış ayağının da görüldüğünü lisana getirdi.
“MİLLET, AK PARTİ İKTİDARINA TALİH VERDİ VE ONLAR DA DARBELERİ BİTİRDİ”
28 Şubat sürecinin akabinde ülkenin ekonomik manada ağır bedeller ödediğine vurgu yapan Çiller, “28 Şubat’ın akabinde batan bankalar, Türkiye’yi büyük krize soktu. Bu krizin maliyeti 291 milyar dolar. Bunları, gençlerimiz darbelerin maliyetini anlasın diye anlatıyorum. Bugün gençliğin en değerli sorunu işsizlik. Bu 291 milyar dolar ile gençlerimizin işsizlik meselesini çok büyük ölçüde çözebilirdik. Mağdur edenler ve mağdur olanlar hepimiz birebir platformda buluşup, demokrasinin kozmik pahaları üzerinde anlaşabilirsek, ülkemizi yalnızca muasır medeniyetler düzeyine çıkaramayız tıpkı vakitte bu ülkeyi büyük bir kademeden geçiririz.
Nihayet millet ne yaptı? Bizleri tasfiye etti ve AK Parti iktidarına baht verdi ve onlar da darbeleri bitirdiler. Vesayet periyodunu bitirdiler. Artık bize düşen tekrar demokrasinin yüksek platformunda birleşmek burada, herkese yer var. Darbeleri, vesayet devrini bitirdik lakin şimdi birleşmedik, topyekun birleşmeyi tekrar burada yapabiliriz. Zira hepimiz için tek bir Türkiye var.” değerlendirmesinde bulundu.
